بسم الله الرّحمن الرّحیم
ماه محرّم الحرام ؛ { اهمّیت / فضیلت . آداب و اعمال . وقایع }
اهمّیت / فضیلت :
بدان که این ماه، ماه حزن اهل بیت (علیهم السّلام) و شیعیان ایشان است ( مفاتیح الجنان . فصل هفتم . در اعمال ماه محرّم ) . از حضرت امام رضا علیه السّلام روایت است که چون ماه محرّم داخل می شد، پدرم را کسی خندان نمی دید و اندوه و حزن، پیوسته بر او غالب می شد تا روز دهم چون روز عاشورا می شد، آن روز، روز مصیبت و حزن و گریه ی او بود و می فرمود : امروز روزی است که حسین علیه السّلام شهید شده.

............................................................................................
آداب و اعمال :
روز اوّل : اوّل محرّم، اوّل سال(قمری) است و در آن دو عمل وارد است :
1- روزه : در روایت ریان بن شبیب از حضرت امام رضا علیه السّلام مروی است که هر که در این روز روزه بدارد و خدا را بخواند، خداوند دعای او را مستجاب کند چنان که دعای زکریا را مستجاب نمود.
2- نماز : از حضرت امام رضا (علیه السّلام) منقول است که حضرت رسول صلّی الله علیه و آله و سلّم روز اوّل محرّم دو رکعت نماز می کرد و چون فارغ می شد، دست ها را بلند می کرد و دعائی را می خواند ... ( مفاتیح الجنان . فصل هفتم . در اعمال ماه محرّم ) .
روز سوم :
1- روزه : و چنین وارد شده که در آن روز یوسف علی نبینا و آله و علیه السّلام از چاه به در آمد و هر کس آن روز را روزه بگیرد خداوند غصّه و اندوه او را بزداید و مشکل را بر او آسان کند ( المراقبات . ص 55 ) و ( به همین مضامین در مفاتیح الجنان . فصل هفتم . در اعمال ماه محرّم ) . روز نهم :
روز تاسوعا است؛ از حضرت صادق علیه السّلام روایت است که فرمود : تاسوعا روزی بود که جناب امام حسین علیه السّلام و اصحابش را در کربلا محاصره کردند و سپاه شام بر قتال آن حضرت اجتماع کردند و ابن مرجانه و عمرسعد خوشحال شدند به سبب کثرت سپاه و بسیاری لشکر که برای آنها جمع شده بود و جناب امام حسین علیه السّلام و اصحابش را ضعیف شمردند و یقین کردند که یاوری از برای آن حضرت نخواهد آمد و اهل عراق او را مدد نخواهند نمود پس فرمود : پدرم، آن ضعیف غریب ( مفاتیح الجنان . فصل هفتم . در اعمال ماه محرّم ) .
.................................................................................
آداب و اعمال مخصوص روز عاشورا :
روز دهم : روز شهادت ابوعبدالله الحسین علیه السّلام و روز مصیبت و حزن ائمّه اطهار علیهم السّلام و شیعیان ایشان است .
بنی امیه لعنه الله علیهم از برای برکت، آذوقه ی سال را در روز عاشورا در خانه ذخیره می کردند؛ از حضرت امام رضا علیه السّلام منقول است که هر که ترک کند سعی در حوائج خود را، در روز عاشورا و پی کاری نرود، حق تعالی (حوائج) دنیا و آخرت او را برآورد و هرکه روز عاشورا، روز مصیبت و اندوه و گریه ی او باشد، حق تعالی روز قیامت را روز فرح و سرور و شادی او گرداند و دیده اش در بهشت به ما روشن گردد ... ( مفاتیح الجنان . فصل هفتم . در اعمال ماه محرّم ) .
1- عدم توجه به امور دنیا : شایسته است که شیعیان در این روز مشغول کاری از کارهای دنیا نگردند و از برای خانه ی خود چیزی ذخیره نکنند و مشغول گریه و نوحه و مصیبت باشند و تعزیت امام حسین علیه السّلام را اقامه نمایند و به ماتم اشتغال نمایند به نحوی که در ماتم عزیزترین اولاد و اقارب خود اشتغال می نمایند.
2- خواندن زیارت عاشورا : زیارت عاشورای آن حضرت را بخوانند و سعی کنند در نفرین و لعن بر قاتلان آن حضرت و یکدیگر را تعزیت گویند در مصیبت آن جناب و بگویند: (( أعظَمَ اللهَ اُجَورَ نَا بِمُصَابِنَا بِالحُسَینِ عَلَیهِ السَّلاَمُ وَجَعَلَنَا وَ إِیّاکُم مِنَ الطَّالِبِینَ بِثَارِهِ مَعَ وَلِیهِ الإِمَامِ المَهدِی مِن آلِ مَحَمَّدٍ عَلَیهِمُ السَّلاَمُ )) .
3- گریه و مقتل خوانی : شایسته است در این روز مقتل بخوانند و یکدیگر را بگریانند .
4- امساک از خوردن و آشامیدن : شایسته است که شیعیان در این روز امساک کنند از خوردن و آشامیدن بی آن که قصد روزه کنند و در آخِر روز بعد از عصر افطار کنند به غذایی که اهل مصیبت (می خورند) مثل ماست یا شیر و امثال آنها نه مثل غذاهای لذیذه ... .
5- استحباب لعن بر قاتلان امام حسین علیه السلام : هزار مرتبه بر قاتلان آن حضرت لعنت کند و بگوید : (( اَللَّهُمَّ العَن قَتَلَهَ الحُسَینِ عَلَیهِ السَّلاَمُ )) (مفاتیح الجنان . فصل هفتم . در اعمال ماه محرّم ) .
....................................................................................
کتاب شریف (( مفاتیح الجنان )) تألیف محدّث بزرگ حاج شیخ عبّاس قمی رحمه الله می باشد.
کتاب شریف (( المراقبات )) تألیف عارف کامل میرزا جواد آقا ملکی تبریزی رحمه الله می باشد.

وقایع :
10 محرّم سال 61 ه.ق ؛ شهادت حضرت امام حسین علیه السّلام در سنّ 57 سالگی و اصحاب ایشان علیهم السّلام و وفات دو دختر امام حسین علیهم السّلام در غروب روز عاشورا بعد از فرار از خیمه ها .
11 محرّم سال 61 ه.ق ؛ حرکت کاروان اهل بیت علیهم السّلام به سوی کوفه .
12 محرّم سال 61 ه.ق ؛ ورود کاروان اسرا علیهم السّلام به کوفه .
14 محرّم سال 61 ه.ق ؛ خاکسپاری شهدای کربلا توسّط قبیله ی بنی اسد به راهنمایی امام زین العابدین علیه السّلام .
19 محرّم سال 61 ه.ق ؛ حرکت کاروان اسرا علیهم السّلام به سوی شام .
25 محرّم سال 95 ه.ق ( یا 12 یا 18 ) ؛ شهادت حضرت امام زین العابدین علی بن الحسین علیه السّلام در سنّ 57 سالگی .